Το μυστήριο της συνειδητότητας

Άρθρο του Ανώτερου Λέκτορα Steve Taylor
Εδώ και πάνω 20 χρόνια, το πεδίο μελετών πάνω στην έννοια της συνειδητότητας γίνεται όλο και πιο δημοφιλές, εν μέρει επειδή ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η συνειδητότητα αποτελεί ένα από τα τελευταία εναπομείναντα μυστήρια. Σύμφωνα με αυτή την πεποίθηση, έχουμε πλέον φτάσει στο σημείο όπου κατανοούμε σε μεγάλο βαθμό προβλήματα, όπως η εξέλιξη, η φύση της ζωής και η προέλευση του σύμπαντος, οπότε τώρα ήρθε η ώρα να στρέψουμε την προσοχή μας μέσα μας και να λύσουμε το πρόβλημα της συνειδητότητας.
Η συνειδητότητα είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, εν μέρει επειδή βρίσκεται στο είναι μας. Οι περισσότεροι όμως ορισμοί της περιλαμβάνουν 2 στοιχεία: την υποκειμενική εμπειρία μας (δηλαδή τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις αντιλήψεις και τις αισθήσεις ή ποιότητες (qualia) όπως μερικές φορές ονομάζονται γενικά), και την επίγνωσή μας για τον κόσμο γύρω μας, τα φαινόμενα και τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα μέσα σε αυτόν.
Όταν οι επιστήμονες ξεκίνησαν να ερευνούν την έννοια της συνειδητότητας, οι περισσότεροι ήταν βέβαιοι ότι δεν θα τους έπαιρνε πολύ καιρό για να λύσουν το μυστήριο. Πίστευαν ότι οι μέθοδοι εγκεφαλικής απεικόνισης θα μας επέτρεπαν να δούμε τον τρόπο που τα δισεκατομμύρια εγκεφαλικών νευρώνων συνεργάζονται για να δημιουργήσουν την υποκειμενική μας εμπειρία. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι πέρασαν πάνω από 2 δεκαετίες εντατικής έρευνας και θεωρίας, η πρόοδος που σημειώθηκε είναι ελάχιστη. Αρχικά οι νευροεπιστήμονες θεωρούσαν ότι η συνειδητότητα βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, αλλά στη συνέχεια παραδέχτηκαν διστακτικά ότι κατά κάποιο τρόπο φαίνεται να προέρχεται από τον εγκέφαλο γενικά. Ωστόσο, κανείς δεν έχει την παραμικρή ιδέα πώς συμβαίνει αυτό.