ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ (ΠΛΑΤΩΝΟΣ- ΠΟΛΙΤΕΙΑ)

Η Πολιτεία είναι ο διάλογος που αποτέλεσε κεντρικό σηµείο αναφοράς για το Πλατωνικό έργο. Το αντικείµενο της είναι «περί δικαίου», και προσδιορίζεται ως «πολιτικός» διάλογος, σύµφωνα µε τους καθορισµούς του υποτίτλου της. Αποτελεί όµως την καθολικότερη ίσως σύλληψη της πλατωνικής διάνοιας, όπου εκτίθενται οι υψηλές ιδέες του φιλοσόφου σε µια ευρύτατη θεµατολογική έκταση, αλλά κυρίως πάνω στα ζητήµατα της Ηθικής. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η Πολιτεία λαµβάνεται ως ο βασικός γνώµονας για τον εντοπισµό των αρχών της πλατωνικής Ηθικής, ακριβώς όπως χρησιµεύει ο Τίµαιος για τη Φυσική και ο Παρµενίδης για τη Διαλεκτική.

Το έργο ανήκει στη δεύτερη περίοδο της δηµιουργίας του Πλάτωνα, όταν, δηλαδή, ο φιλόσοφος διερευνούσε τις αρχές και τις αιτίες της γνώσης και ολοκλήρωνε τη σωκρατική µέθοδο δηµιουργίας εννοιών σε επιστηµονικό σύστηµα, σε αυτό που γνωρίζουµε ως θεωρία των Ιδεών. Ως «Πολιτεία» νοείται το σύνολο των θεµελιωδών και καταστατικών αρχών που ρυθµίζουν την οργάνωση και λειτουργία του πολιτεύµατος, είναι ο ίδιος ο τρόπος διακυβέρνησης. 

Επιγραµµατική σύνοψη των προτάσεων της Πολιτείας θα µας οδηγούσε στην αντίληψη της ηθικότητας στη γενίκευση της: η αναγνώριση του πρωτείου του ολικού έναντι του µερικού είναι η ασφαλής βεβαιότητα που προσιδιάζει στις ηθικές κατασκευές. Μέσα στην ολότητα της πόλης το άτοµο θα εκπαιδευτεί και θα διαπλαστεί, ώστε να εναρµονιστεί µε το γενικό. Η τελεολογία της πόλης καλύπτει τους επιµέρους σκοπούς και αναιρεί οτιδήποτε µπορεί να διαφορίζει. Ατοµικές επιδόσεις, ιδιοκτησία, προσωπικές σχέσεις, απορροφώνται από τον ανώτερο σκοπό που ενσαρκώνει το πολιτικό δηµιούργηµα, όπου µόνο µέσα σ' αυτό η ατοµική ύπαρξη παίρνει νόηµα. Εκεί όπου οι αρετές του ατόµου µετασχηµατίζονται σε αρετές κοινωνικές, στη διαρκή διαδικασία αµοιβαίας συνεισφοράς µεταξύ ηθικής και πολιτικής, ώστε τελικά τα όρια των δύο αυτών µεγεθών να µην είναι µε ευχέρεια διακριτά.