Σπινόζα: Η δύναμη του καθενός
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Μπαρούχ Σπινόζα, Πολιτική Πραγματεία, εκδόσεις Πατάκης.
Εκεί όπου οι άνθρωποι έχουν κοινή
νομοθεσία και οδηγούνται σαν από ένα κοινό πνεύμα, είναι βέβαιο ότι
καθένας έχει τόσο λιγότερο δίκαιο όσο δυνατότεροι από αυτόν είναι όλοι
μαζί οι υπόλοιποι, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει στην πραγματικότητα
καθόλου δίκαιο φύσει, εκτός από ό,τι του παραχωρεί το κοινό δίκαιο·
εξάλλου, είναι υποχρεωμένος να εκτελεί ό,τι τον προστάζει η κοινή
συναίνεση όλων, ή ακόμη μπορεί να εξαναγκασθεί σ’ αυτό σύμφωνα με το
δίκαιο.
«ΕΞΑΛΛΟΥ, ΚΑΘΩΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
καθένας υπόκειται στο δικό του δίκαιο μόνο για όσο διάστημα μπορεί να
προφυλάγεται από την καταπίεση των άλλων και ματαίως ένας μόνος του θα
προσπαθούσε να προφυλαχθεί από όλους, προκύπτει ότι το φυσικό ανθρώπινο
δίκαιο είναι χωρίς αντίκρισμα, έφοσον καθορίζεται από τη δύναμη καθενός
ξεχωριστά: υπάρχει μάλλον στη φαντασία παρά στην πραγματικότητα, αφού
τίποτε δεν το κατοχυρώνει με ασφάλεια.
ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟ ΠΩΣ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ είναι τόσο
λιγότερο δυνατός, και συνεπώς έχει τόσο λιγότερο δίκαιο, όσο
περισσότερους λόγους έχει να φοβάται. Ας προστεθεί ότι οι άνθρωποι δεν
μπορούν να διατηρήσουν τη ζωή τους και να καλλιεργήσουν το πνεύμα τους
χωρίς αλληλοβοήθεια.